Porównujemy: Kocioł jednofunkcyjny czy dwufunkcyjny?

Podstawowa różnica pomiędzy kotłami jednofunkcyjnymi a dwufunkcyjnymi polega na ich roli w instalacji. Przed zakupem musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy chcemy używać go tylko do zasilania systemu centralnego ogrzewania, czy także do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Tylko kocioł dwufunkcyjny zrealizuje oba zadania jednocześnie, trzeba jednak wiedzieć, że ma również pewne ograniczenia.

Kocioł jednofunkcyjny	Kocioł dwufunkcyjny
Wielkość instalacji
Większe instalacje (np. dla domów z dwiema łazienkami)	Niewielkie instalacje (z punktami poboru niedaleko kotła, np. dom z jedną łazienką)
Funkcjonalność
Tylko do centralnego ogrzewania (do przygotowywania c.w.u. – po dokupieniu osprzętu)	Centralne ogrzewanie + podgrzewanie c.w.u
Miejsce
Jeśli piec ma służyć jedynie do zasilania instalacji c.o., nie zajmuje wiele miejsca, w przeciwnym razie musimy wygospodarować kąt dla zasobnika wody	Instalacja zajmuje mało miejsca, nie potrzebuje zbiornika do magazynowania c.w.u.
Koszt
Niższa cena (pod warunkiem, że nie dokupimy podgrzewacza oraz zasobnika c.w.u.)	Wyższa cena w porównaniu do urządzenia jednofunkcyjnego bez funkcji przygotowywania c.w.u, ale niższa niż kotła jednofunkcyjnego z podgrzewaczem i zasobnikiem c.w.u.
Dla jakiego domu
Większa powierzchnia domu (z jedną łazienką)	Dom o mniejszej powierzchni (z dwiema łazienkami lub więcej)

Co dwie funkcje, to nie jedna

Kotły dwufunkcyjne przeznaczone są raczej do niewielkich instalacji, w których punkty poboru znajdują się niedaleko kotła. To najczęściej piece wiszące ogrzewające dom i podgrzewające c.w.u w systemie przepływowym. Woda kierowana jest bezpośrednio do punktu poboru, a urządzenie nie potrzebuje dodatkowego podgrzewacza czy zasobnika ciepłej wody użytkowej. W sezonie letnim kocioł podgrzewa jedynie wodę, w czasie zimy zaś jego podstawowym zadaniem jest ogrzewanie budynku. Kiedy jednak pojawi się zapotrzebowanie na ciepłą wodę, wraz z każdym odkręceniem kurka kocioł przełącza się na określony tryb. W związku z tym piec powinien mieć większą moc niż wskazywałoby na to zapotrzebowanie obiektu na ciepło, co może być przyczyną strat energii. Oznacza to również, że moc pieca nie jest maksymalnie wykorzystywana i pracuje on ze sprawnością niższą od nominalnej. Poza tym chwilę należy poczekać na ogrzanie wody (tym bardziej, jeśli kocioł i punkt poboru są od siebie oddalone), a jej temperatura może być niestabilna, zmieniać się np. w związku z wahaniami ciśnienia wody w instalacji.

Kotły dwufunkcyjne wyróżnia z pewnością łatwiejsza instalacja. W ich przypadku nie musimy wygospodarować miejsca na zbiornik do magazynowania ogrzanej wody – „produkowana” jest ona w momencie zapotrzebowania. 

Jednofunkcyjny?

Zakup kotła jednofunkcyjnego nie oznacza jednak, że jesteśmy skazani na kąpiele w zimnej wodzie. Choć jego podstawowym zadaniem jest ogrzewanie wody do instalacji centralnego ogrzewania, piec pośrednio przygotuje również wodę użytkową – po podłączeniu zasobnika c.w.u. Dostarczana jest do niego woda ogrzana w kotle, która oddaje następnie swoją energię wodzie użytkowej poprzez wymiennik ciepła. Tego rodzaju urządzenia (wraz z pojemnościowym podgrzewaczem wody) polecane są przede wszystkim do większych domów, szczególnie takich, w których znajdują się dwie lub więcej łazienek. Zainstalowanie pieca dwufunkcyjnego w takim przypadku oznaczałoby uciążliwe zmiany temperatury wody oraz ograniczoną wydajność.

Który wybrać?

Kotły jednofunkcyjne są zdecydowanie tańsze od dwufunkcyjnych, ale pod warunkiem, że nie dokupimy do nich, niezbędnego, podgrzewacza wody użytkowej – wtedy kosztorys wychodzi na niekorzyść tych pierwszych. Z drugiej strony, piece jednofunkcyjne wyposażone w zasobnik oznaczają większy komfort użytkowania. Nie musimy bowiem czekać, aż woda podgrzeje się, korzystamy z rezerw zbiornika cały czas. Rozwiązanie ma też swoje ograniczenia. Kiedy kocioł nie pracuje, woda zgromadzona w zasobniku stygnie, wymaga więc ponownego ogrzania, co z kolei powoduje większe zużycie energii.

Zdecydowanie niższe koszty inwestycyjne związane są z kotłem dwufunkcyjnym. Piece tego rodzaju są tańsze, a ich instalacja prostsza. Jednak podczas podejmowania decyzji musimy wziąć pod uwagę również ograniczenia systemu, jak straty wody w oczekiwaniu na wzrost temperatury czy straty energetyczne. Tym samym na pytanie: jedno- czy dwufunkcyjny nie da się odpowiedzieć jednoznacznie. Uniwersalne rozwiązanie nie istnieje – rodzaj pieca należy każdorazowo dostosować do specyfiki instalacji, najlepiej z pomocą doświadczonego projektanta. 

Zanim wybierzemy rodzaj kotła, którym chcemy ogrzewać dom, musimy zdecydować się na konkretny rodzaj paliwa, który zamierzamy używać bądź które będzie najtańsze czy najłatwiej dostępne. Urządzenia jednofunkcyjne to bowiem kotły na paliwo stałe lub na olej opałowy. Najpopularniejsze wśród pieców dwufunkcyjnych są zaś gazowe.