Olej opałowy

Właściwości

Opis oleju opałowego i jego zastosowanie - do jakich domów i kotłów?

• olej opałowy jest produktem przerobu ropy naftowej
• mała wilgotność 0,01% i znikoma ilość popiołu 0,005%, ale o dość dużej ilości siarki - do 1,0% - mała ilość tych składników, świadczy o większej wydajności paliwa
• można nim ogrzać dom stojący na niedużej działce, gdyż nie wymaga dodatkowej powierzchni na zbiornik z paliwem- paliwo czyste, wygodne w eksploatacji i używane w urządzeniach całkowicie zautomatyzowanych i bezobsługowych
• stosowany jest do kotłów:
  • c.o. (centralnego ogrzewania) tradycyjnych i kondensacyjnych
  • dwufunkcyjnych
  • kotły z zasobnikiem c.w.u. (ciepłej wody użytkowej)
• kotły zasilane olejem osiągają sprawność do 92%

Wydajność - ile ciepła zyskamy ze spalenia 1 kg paliwa?

• paliwo wydajne, jego wartość opałowa wynosi 40-42 MJ/kg (~35-39 MJ/l),
  • z 1 kg (1 l) paliwa można uzyskać 40-42 MJ (35-39 MJ) ciepła,
• w przeliczeniu na ilość energii uzyskanej w ciągu 1 h z 1 l oleju, wartość opałowa wynosi 10 kWh/l.

Składowanie

Zbiornik na olej - jak duży i z czego wykonany?

• do ocieplonego domu o pow. 150 m2, wystarczy zbiornik o pojemności 2000 l,
• zbiornik najczęściej wykonany jest z tworzywa sztucznego – , lub z blachy stalowej – wtedy może być jednopłaszczowy (jednościenny), albo dwupłaszczow (dwuścienny),
• zbiornik musi być bezciśnieniowy, musi też mieć fabrycznie zainstalowany układ do napełniania, odpowietrzania i czerpania paliwa.

Lokalizacja zbiornika

• zbiornik może być umieszczony w budynku, na jego najniższej kondygnacji lub poza nim, na terenie lub pod ziemią; aby ustawić zbiornik z olejem w budynku, muszą być spełnione przepisowe warunki bezpieczeństwa pożarowego,
• najczęściej lokalizowany jest on w piwnicy - jeżeli jego pojemność nie przekracza 1000 l, może stać w kotłowni, obok kotła, przy zachowaniu wszystkich wymaganych przepisów (patrz poniżej - kotłownia);
• może też być usytuowany np. w specjalnym sąsiednim magazynie, ale nie można go ustawić w pomieszczeniach spełniających inne funkcje, np. w kuchni czy łazience,
• magazyn oleju opałowego musi mieć wentylację nawiewno-wywiewną, zapewniającą 2-4 wymian powietrza/h,
• w magazynie musi być okno lub półstałe urządzenie gaśnicze pianowe,
• w magazynie może być zainstalowane jedynie wodne centralne ogrzewanie
• zbiornik ustawiony w budynku musi być odpowiednio zabezpieczony przed ew. wylaniem się oleju podczas awarii obudowy,
• jeżeli jest to zbiornik jednościenny, musi być umieszczony w specjalnej betonowej wannie, która ma pojemność umożliwiającą wychwycenie całego wyciekającego paliwa,
• zbiornik dwuścienny nie musi stać w wannie; jego podwójny płaszcz zabezpiecza przed wydostaniem się oleju.

Kotłownia

Lokalizacja i wymagania techniczne dot. pomieszczenia

• kotłownia z kotłem na olej opałowy musi mieć wysokość min. 2,2 m i kubaturę min. 8 m3,
• jeżeli zbiornik na olej ma pojemność nie większą niż 1 m3, może znajdować się w kotłowni, - kotłownia ze zbiornikiem na olej musi być usytuowana na najniższej kondygnacji domu (w piwnicy albo na parterze),
• jeżeli zbiornik na paliwo nie jest umieszczony w kotłowni, a kocioł ma moc cieplną do 30 kW (wystarczającą w domach jednorodzinnych), można zainstalować kocioł w innym pomieszczeniu pomocniczym, nie przeznaczonym na stały pobyt ludzi, jak np. w łazience, pralni, warsztacie, itp. i również na innych kondygnacjach domu,
• kotłownia ze zbiornikiem na olej musi posiadać wentylacją nawiewno-wywiewną (2-4 wymian powietrza/h),
• jeśli zbiornik oleju znajduje się w osobnym magazynie (z wentylacją nawiewno-wywiewną), kotłownia musi mieć zapewniony nawiew i wywiew powietrza do wentylacji pomieszczenia oraz obowiązkowy otwór wentylacji nawiewnej, dla powietrza niezbędnego do procesu spalania w kotle; otwór ma pow. min. 200 cm2,
• kotłownia ze zbiornikiem oleju powinna mieć przynajmniej 1 ścianę zewnętrzną budynku, a w niej okno, lub półstałe urządzenie gaśnicze pianowe; wskazane jest, aby w ścianie zewnętrznej były drzwi, ułatwiające dostawy paliwa,
• kotłownia ze zbiornikiem oleju może być ogrzewana jedynie przez centralne ogrzewania wodne (czyli takie, w którym nośnikiem ciepła jest woda, a nie np. energia elektryczna),
• ściany, strop i drzwi kotłowni muszą mieć odpowiednie klasy odporności ogniowej (EI60 i EI30),

Gdzie ustawić kocioł?

• jeżeli zbiornik na paliwo jest umieszczony w osobnym pomieszczeniu (magazynie na olej opałowy), a kocioł ma moc cieplną do 30 kW (wystarczającą w domach jednorodzinnych), można zainstalować kocioł w innym pomieszczeniu pomocniczym, nie przeznaczonym na stały pobyt ludzi, np. w łazience, pralni, warsztacie, itp. i również na innych kondygnacjach domu,
• pomieszczenie nie będące kotłownią, w którym znajduje się kocioł na olej, musi spełniać warunki wodoszczelności (posadzka i ściany do wysokości 10 cm oraz wszystkie przejścia instalacyjne podłogowe i ścienne do tej wysokości muszą być odporne na przenikanie wody), a próg do pomieszczenia musi mieć 4 cm i też być wodoszczelny,
• ze względu na hałas i drgania, jakie wywołuje palnik olejowy, kocioł powinien znajdować się w sąsiedztwie pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi jedynie po spełnieniu wymaganych norm, dot. hałasu i drgań,
• kocioł musi być tak ustawiony, by z każdej strony był możliwy do niego dostęp, czyli powinien mieć wolną przestrzeń o szerokości ok. 70 cm po bokach, min. 25 cm z tyłu przy ścianie i ok. 100 cm z przodu, co gwarantuje możliwość swobodnej obsługi,
• w kotłowni ze zbiornikiem na olej, minimalna odległość między kotłem i zbiornikiem na olej wynosi 1m,
• dodatkowo kocioł i zbiornik muszą być oddzielone ścianką „bezpieczeństwa”, murowaną o grubości co najmniej 12 cm, szerokości co najmniej 60 cm więcej od szerokości zbiornika i o wysokości co najmniej 30 cm więcej od jego wysokości,
• jeśli kocioł jest kondensacyjny, należy podłączyć go do sieci kanalizacyjnej, w celu odprowadzania kondensatu, który zbiera się w procesie spalania,
• przy kotle grzejącym również c.w.u. (ciepłą wodę użytkową), ustawiany jest z reguły zasobnik ciepłej wody, o pojemności 200 lub 300 l,

Jak odprowadzać spaliny?

• spaliny powstające w wyniku spalania oleju opałowego odprowadzane są przewodem spalinowym, umieszczonym w kominie,
• przewód musi być kwasoodporny, szczególnie na działanie związków siarki,
• może to być przewód z kwaso- i żaroodpornej stali nierdzewnej, jedno- lub dwuścienny (dwuścienny nie wymaga obudowy z cegły), albo kwaso- i żaroodporny szamotowy umieszczony w kominie prefabrykowanym z pustaków z keramzytobetonu.

Dostawy paliwa

Jak zamówić dobre paliwo?

• zamówienie na olej opałowy można złożyć telefonicznie lub przez internet u autoryzowanego dostawcy jednego z producentów,
• dystrybucja oleju jest łatwa dzięki rozbudowanej sieci dystrybutorów, dostawa jest możliwa w 24 h,
• przed złożeniem zamówienia dobrze jest wybrać np. 3 dostawców spośród małych, średnich i dużych firm i porównać ich oferty;
• warto dowiedzieć się, jak długo firma istnieje na rynku, jakim sprzętem dostarcza paliwo, czy ma wielu klientów i z jakim wyprzedzeniem należy składać zamówienie,
• razem z dostawą paliwa należy zamówić dostarczenie dokumentu potwierdzającego jego jakość i świadectwo legalizacji dystrybutora,

Najczęstsze wady dostarczanego paliwa

• zamiast wymaganego oleju lekkiego przywożony jest olej ciężki, średni lub mieszanka lekkiego z cięższymi,
• do lekkiego oleju opałowego mogą być dodawane resztki oleju spożywczego lub samochodowego,
• olej lekki często pozbawiony jest koniecznych dodatków, zabezpieczających przed niskimi temperaturami,

Jak sprawdzić jakość i ilość dostarczonego paliwa?

• przed rozpoczęciem dostawy należy sprawdzić stan początkowy licznika autocysterny,
• warto uczestniczyć w całym procesie dostawy; dzięki temu sumienniej i dokładniej będzie ona przeprowadzona, np. uniknie się wylania oleju na podłogę,
• aby skontrolować jakość przywiezionego oleju, należy poprosić dostawcę o przelanie próbki oleju (ok. 1l) do butelki i opisanie parametrów produktu; próbkę można później przekazać do zbadania w specjalistycznym laboratorium – będzie ona podstawą reklamacji w razie niewłaściwego spalania,
• wysokogatunkowy lekki olej opałowy wlany do butelki, powinien być klarowny i bez zanieczyszczeń mechanicznych,
• w celu szybkiej oceny jego jakości, można dokonać termoaerometrem pomiaru gęstości i temperatury oleju; za duża gęstość (w stosunku do podanej na specyfikacji) wskazuje na słabej jakości produkt,
• ważnym elementem jest też ocena stanu technicznego autocysterny i węża podłączeniowego (czy kapie z nich olej, czy cysterna jest zardzewiała, itp.); jakość sprzętu świadczy też o jakości paliwa,

Częstotliwość dostaw

• w domu o pow. 150 m2 najczęściej stosowany jest zbiornik na olej o objętości 2m3, czyli 2000 l; w ciągu roku zużycie paliwa wynosi ok. 3000 l, zatem zbiornik będzie musiał być napełniony przed sezonem grzewczym i drugi raz w ciągu jego trwania.

Eksploatacja

Bezpieczeństwo – czy paliwo zagraża mieszkańcom?

• olej opałowy ma wysoką temperaturę zapłonu (min. 55 st. C), dzięki czemu nie stwarza zagrożenia wybuchem i przypadkowym zapaleniem,
• zawarta w oleju siarka stwarza niebezpieczeństwo uszkodzenia przewodu kominowego (wymagany kwasoodporny),
• olej opałowy posiada nieprzyjemny, drażniący zapach, który - przy nieszczelnej instalacji - może być uciążliwy dla alergików,
• wymaga specjalistycznej instalacji zbiornika na olej opałowy,
• kocioł na olej musi posiadać na tabliczce znamionowej znak CE, który gwarantuje bezpieczne działanie podczas prawidłowego użytkowania,
• musi też posiadać instrukcję techniczną dla instalatora i użytkownika (tzw. dokumentację techniczno-ruchową DTR),
• na kotle powinny być zapisane ostrzeżenia dotyczące paliwa oraz wymagania co do kotła i ograniczenia w jego działaniu; wymagania dotyczą m.in. wentylacji pomieszczenia i miejsca zamontowania kotła,

Obsługa kotła

• montaż, instalacja kotła i przeprowadzenie próby grzewczej muszą być przeprowadzone przez autoryzowany serwis, co daje podstawę do udzielenia gwarancji przez producenta,
• serwisant nastawia parametry działania kotła zgodnie z instrukcją i życzeniem właściciela,
• zmiany ustawień działania kotła (temperatury w pomieszczeniach) może dokonywać użytkownik, pod warunkiem, że są one wykonywane zgodnie z dołączoną do urządzenia instrukcją,
• kocioł można uznać za bezobsługowy.

Konserwacja kotła i przeglądy

• kocioł na olej opałowy wymaga regularnych zabiegów konserwacyjnych, głównie czyszczenia z popiołu, sadzy i skroplin, które osadzają się we wnętrzu urządzenia,
• brak konserwacji może spowodować znaczne zmniejszenie sprawności kotła lub jego awarię; dotyczy to przede wszystkim pogorszenia pracy palnika a nawet jego blokadę,
• po każdej nowej dostawie paliwa, powinna być wykonana podstawowa regulacja palnika, czyli określenie ciśnienia oleju i ilości powietrza dostarczanego do spalania,
• raz na pół roku powinien być, a raz w roku musi być przeprowadzony przegląd techniczny kotła – przegląd palnika i wymiana dyszy paliwowej (raz w roku), która zużywa się, powodując obniżenie sprawności spalania i większe zużycie oleju,
• sprawdzeniu i wymianie podlega też filtr olejowy, który dość szybko ulega zużyciu,
• konieczna jest też regularna (raz w roku) kontrola czujników zabezpieczających kocioł przed przegrzaniem, zbyt wysoką temperaturą spalin lub wyciekiem oleju ze zbiornika,
• przegląd kotła powinien mieć miejsce poza sezonem grzewczym, najlepiej w miesiącach letnich,
• przeglądu dokonuje jedynie wyspecjalizowany specjalista, najlepiej autoryzowany serwisant, polecany przez producenta.

Przegląd instalacji wentylacyjnej i spalinowej

• konieczny jest też okresowy przegląd przewodów kominowych: wentylacyjnych i spalinowych, a także ich czyszczenie; przegląd powinien być robiony co najmniej raz na pół roku,
• przegląd musi obejmować również wentylację nawiewną; jej złe działanie lub niedrożność mogą spowodować obniżenie sprawności kotła.

Koszty

Roczne zużycie dla domu o pow. ~150 m2 c.o.+c.w.u

• 1,9-2,3 t/rok, czyli ok. 4100-4500 dm3/rok

Koszt inwestycyjny

• kocioł: tradycyjny od 3 500 zł, kondensacyjny ok. 11 000 zł
• instalacja wewnętrzna ok. 600-800 zł

Koszt eksploatacyjny - paliwo

• ok. 3,9 zł/l, czyli 16 000-17 500 zł/rok